Senin için biçilmiş bir rol var… Senin bu hayattaki amacından önce, ailenin ve çevrendekilerin senin
için biçtikleri roller ve senin için belirledikleri amaçlar var…
Peki sen bunu istiyor musun? Senin kendin için biçtiğin rol ile, senin gelecek hedeflerinle, bu roller örtüşüyor mu? Eğer genç yaşta bir mesleğe yönlendi(rildi)ysen, genellikle bu sorunun cevabı % 50 “Evet”, % 50 “Hayır” oluyor…
Yaşama Amacın Ne?
Peki bunu nasıl yapacaksın? Sana uygun mesleği nasıl seçeceksin? Bu sorunun cevabını vermek için liseyi ya da üniversiteyi bitirince yapacağın mesleğe bakma… Sorunun cevabı orada değil… Daha ileriye bak önce… Sana uygun olan meslek, hayatının geri kalanında uyumak dışında kalan vaktinin yarısından fazlasını geçireceğin şeyi tarif ediyor… Daha da ileriye bak… Bu dünyadan göçüp giderken, bırakmak istediğin ne? İşte o an düşündüğün, senin bu hayattaki yaşama amacın…
İnsanlara faydalı olmak mı, ki bunu yapmanın onlarca yolu var, yapacağın birçok işi insanlara fayda sağlasın diye yapabilirsin… İnsanlara yardım etmek mi? Herkesin bir ihtiyacına çözüm bulmak mı? İnsanlara bir şeyler öğretmek mi? Rakamlarla doğru analizler yaparak insanların hayatlarını kolaylaştırmak mı? Sadece yakın çevresi tarafından çok sevilen bir insan olmak mı? Bir sürü insanın çok sevdiği bir insan olmak mı? Deneyimlerini paylaşarak gençlere destek olmak mı? Makinelerin daha verimli ve
sorunsuz çalışmasını sağlamış olmak mı? Daha bunun gibi yüzlerce cevap var… Bunlardan biri de senin cevabın olabilir…
Peki hangisi daha mutlu ederdi seni arkandan söylenenlerden,
düşünülenlerden?
“Çok iyi biriydi… Çok zengindi ama şerefsizin tekiydi… Bize de şöyle bir iyiliği dokunmuştu… Çok başarılıydı ama hep başkalarının hakkını yemişti buralara gelirken… İşini çok iyi yapardı, başkalarına da öğretirdi… Çok emeği geçti bize…” İşte aslında bunlar “yaşama dair” amacın…
Kendine sor… Senin yaşama amacın ne? Eğer buna bir cevap bulursan, sana uygun olan mesleği bulmanın ilk ve en önemli adımını atmış olursun…
“İş Bulma” ve “Para Kazanma”
Garantili Meslek Seçimi
Önce şuradan başlayalım o zaman… Neden meslek sahibi olursunuz? Bir düşünün… Amaç ne? İlk aklınıza gelen muhtemelen şu; PARA! “Herhalde abi, para olmadan ne oluyor bu hayatta?!” diyenlere selamlar…
Bir diğer meslek sahibi olma sebebiniz “BAŞARI”dır… Manevi tatmin… Yani maddi ve manevi tatmin için meslek sahibi olursunuz… Çalışırsınız… Siz de para kazanabileceğiniz ve kolayca başarılı olabileceğiniz mesleklere sahip olmak istersiniz… Ve o yüzden de “popüler meslekleri”, “para kazanma garantili meslekleri” seçmeye çalışırsınız… Herkese de meslekleri sorarken “iş bulma imkânlarını” ve “para kazanılıp
kazanılmadığını” sorarsınız… Aslında unutursunuz… Asıl derdiniz; iyi bir yaşam ve kaliteli bir gelecek…
En büyük hedef “mutlu ve huzurlu” olmak… Siz zannediyorsunuz ki, para kazanmayı ve iş bulmayı garantilediğiniz bir meslek olursa, (artık o meslek nasıl oluyorsa), mutlu ve huzurlu olacaksınız… Öyle olmuyor işte o iş! Çok para mutluluk getirmiyor!
Para ve başarıyı hedefleyip, onların mutluluk ve huzur getirdiğini sanarak önce lise yıllarınız sonra da üniversite yıllarınız geçer… Aslında bunun “iyi” üniversitelerle ve “iyi” bir meslekle alakası olmadığını geç
anlıyorsunuz…
Yani kardeşim, sana “iş bulma”yı ve “para kazanma”yı garanti edecek bir meslek yoktur… Sen önce sevdiğin işi yaparsın, işini sevdiğin için başarılı olursun, başarılı olunca iş bulman da kolaylaşır, para kazanma da…
“Ben şu an yaptığım işi sevmiyorum” ya da “ben neyi sevdiğimi bilmiyorum ki” diye düşünen ve şu an bunu okurken içinden geçiren gençler var biliyorum… Tam da bu sebepten, kendine güveni eksik oluyor gençlerin… Sen de kendini tanımadığını düşünüyor ya da şu an uğraştıklarından memnun değilsen, merak etme çaresi var…
“Herkes başka birinin beceremediği konuda ustadır” diye çok sevdiğim bir söz var… İmrenerek baktığınız birçok kişinin, aslında sizin sahip olduğunuz bazı nimetlere sahip olmadığının farkında değilsiniz!
Kendimize o kadar yakınız ki, kendimizi görüp analiz edemiyoruz… Bunun da bir formülü var… Bir mesleğin sana uygun olup olmadığını anlamanın, sana en uygun mesleğin ne olduğunu anlamanın… 3 aşamalı bu formül için ilk adımda; kişilik envanteri, karakter analizi, yetenek testi vb isimlerle sunulan ve genellikle 150 - 160 soruluk olan testlerden uygula… Bu testler size uygun olabilecek 15 - 20 ayrı meslek ya da bölüm ismini
karşına çıkaracak… Kafan karışacak, “bu kadar çok mesleğe aynı anda uygun olabilir miyim?” diye düşüneceksin… Burada hemen ikinci aşamaya geçmelisin… Biraz zaman alacak belki ama, testte çıkan tüm meslek ya da bölümlerin üniversite ve meslek yüksekokullarındaki ders programlarını oku… Ders isimlerini ve içeriklerini okudukça eleme yapacaksın… Her gördüğünde ya “işte bu!” ya da “offf çok sıkıcı” diyeceksin ve bazılarını elerken, bazılarını kendine daha yakın bulacaksın…
Alternatiflerin azalacak, 15 - 20 alternatif 5-6 civarına düşecek… Sıra gelecek sana en yakın 2 - 3 alternatifi bulmaya… İşte bu aşama, bir Meslek Lisesi son sınıf öğrencisinin bilmeden de olsa uyguladığı yöntem… O işi yapan birinin yanında en az bir gün vakit geçiriyor olmak, o meslek ya da bölümün sana uygunluğunu test etmenin en iyi yolu… En az bir tam gününü geçirince, ya “Benim hayatım boyunca yapmak istediğim şey bu!” diyeceksin ya da “Hiç işim olmaz!” diyeceksin…
Bir şey danışmak için kapısını çaldığın kimse muhtemel seni geri çevirmeyecektir… Ama burada kritik nokta, o işi severek yapan birine danışmaktır…
Bu kısmı okuduktan sonra ailene de okutabilirsin… En başta söylemiştik… Sana çevrenin biçtiği bir rol var… Ailenin ve çevrendekilerin senden beklediği bir hayat var… Peki senin istediğinle onların istedikleri aynı mı? Çoğunlukla aynı olmuyor… Aileler kendi yaşayamadıkları hayatları çocuklarında yaşamak istiyorlar…
Meslek seçimi konusunda ailenle tartışma, mücadele etme… Onları ikna etmek için çeşitli yöntemler dene… En etkili yöntem de araya ailenin fikirlerine saygı duyduğu ve seni anlayan birilerini koy… İletişim kuramayan bir toplumuz… Aileleriniz de aileleri ile zor iletişim kurarlardı… Çevreleri ile… Şartlar gereği… Sizin onlarla iletişiminiz nasıl kuvvetli olabilir ki…
Sana uygun bir mesleği buldun, seçtin diyelim… Lisede, üniversitede ya da meslek yüksekokulunda yapman gereken başka işler de var… Eğer kendini geliştirmezsen ve okul hayatını etkin değerlendirmezsen,
diploma dediğin şey sahip olacağın bir karton parçasından öteye geçemez…
Asıl mesele şu ki; üniversiteye kapağı atan herkese o diplomayı eninde sonunda veriyorlar… Artık atılma da kalktı… Zaten üniversitelerin toplam kontenjanı ile sınavda tercih yapmaya hak kazananların da oranı % 80’lere dayandı… Yani artık herkes üniversiteye girebiliyor, herkes üniversite mezunu olabiliyor… Bu da demek oluyor ki, tek başına lise ya da üniversite mezunu olmak artık işe yaramamaya başlıyor… Çok olan şeyin değeri azalır, az olan kıymetlidir… Genç sayısı çok, üniversite mezunu sayısı çok, dolayısıyla da
kıymet azalıyor…
Bu da aynı zamanda şunu getiriyor; Rekabet! Artık iş hayatında rekabet çok daha fazla… Yani üniversite sınavı rekabetinden çok daha fazlası ve acımasızı, üniversite mezunları arasında var… Bu rekabet ortamında aradan sıyrılmak, kendinizi diğer gençlerin ve diğer insanların önüne çıkarmak istiyorsanız, farklılaşmanız gerekiyor…
Peki; farklılaşmak için ne yapmak lazım? Bunu ne zaman, nasıl yapabiliriz? Hemen şimdi! Beklemenin ne gereği var? Zaman hızlı akıyor, hızla geçiyor… Beklemeyin! İş bulamayan gençlerin en önemli sorunu, kendilerini geliştirmek zorunda olduklarını iş aramaya başladıkları zaman anlamaları… Sen de onlardan
biri olma! Ölürken edilen şahadet imanı kurtarmaz! Lise bitecek, eğer devam edip okuduysan
üniversite bitecek, mezun olurken CV hazırlayacaksın… Peki, ne yazacaksın? Şimdiden düşünmezsen, o gün yazacak bir şey bulamazsın…
Şimdi tekrar bakın etrafınıza… Gençlerin sınavda stres yapmasının sebebi olan o “iyi” okullardan mezun herkes iş bulabiliyor mu? HAYIR! Siz de biliyorsunuz ki, yalnızca iyi bir üniversiteye gitmek yetmiyor artık…
Kulağa hoş gelen üniversite seçerek geleceği garantiye alamazsınız… Ailelerinize sorun… Birlikte çalıştıkları kaç kişinin nereden mezun olduğunu biliyorlar acaba? Veya şöyle bakalım; muayene için gittiği
doktora, ilaç aldığı eczacıya, yardım istediği avukata, karşısına çıktığı hâkime hangi okuldan mezun olduğunu soran var mı?
“Dur bi dakka Doktor Bey! Hangi okuldansın? Cerrahpaşa değilsen
muayene olmam!”
“İyi günler eczacı ablacım! Hacettepe’den mezun değilsen ilaç
almayacağım da, diplomanı görebilir miyim?”
Veya en yakınınıza bakın… Hangi öğretmeninizin nereden mezun olduğunu biliyorsunuz? Sizin için önemli mi? Yoksa size ne kadar iyi aktardığı mı önemli bilgilerini? Ya da sizinle ne kadar iyi ilişki kurduğu mu? Elbette işini iyi yapan kimseye hangi okuldan mezun olduğu sorulmuyor! Sorulmaz da! Türkiye birincilerinin şu an nerede olduğunu biliyor ..
Yanisi şöyle ki genç arkadaşım umarım hayatının sana sunduklarından çok senin isteklerini yerine getirebilme gücün öne geçer bu yolda hepinize başarılar..
Kaynak:İstanbul Kalkınma Ajansı
Mesleki eğitim,rehberlik ve kariyer danışmanlığı merkezi projesi
2 yorum:
ellerine sağlık :)
teşekkür ederimm ;)
Yorum Gönder